Luister jij oprecht?

Actief luisteren, wat is dat?
“Interessant, dat actief luisteren. Maarre, hoe werkt dat dan?” logische vraag. Vooral naar aanleiding van het blog over mama’s buikomvang als doodsoorzaak nummer 1.
(Teruglezen? Klik hier)

 

Jij hebt een probleem, ik niet

 

Actief luisteren is een vaardigheid die je altijd in kunt zetten, wanneer een ander een probleem heeft en jij niet. Het is een vorm van contact maken en er oprecht zijn voor een ander, zonder het probleem van die ander over te nemen.

Dat kan in elke relatie. Van collega en klant tot geliefde en vriend(in).
En dus ook bij je kinderen.
 


Hoe doe je dat?

 

Om te beginnen door te accepteren dat die ander een probleem heeft, je empathie te tonen voor dit probleem en door oprecht te luisteren naar wat diegene hier over wil delen.

 

Appeltje, eitje

 

Hmm. Eerder “makkelijker gezegd, dan gedaan”. Want puur luisteren naar een ander, dat is pittig. Vooral om dit te doen zonder oordeel of oplos-reactie. Een automatische piloot die, vooral als het om onze kinderen of partner gaat, vaak direct aanslaat.

Reacties waarmee we onbewust en onbedoeld de boodschap overbrengen: ‘jij bent niet in staat je eigen problemen op te lossen. Laat mij dat maar doen”. Funest voor het zelfvertrouwen van die ander en het biologische verlangen naar autonomie van je kind.

Niet voor niets zijn: “NEE” en “ZELLUF”, “Dat wil ik niet” of “Niks.” “Laat me met rust!” universeel herkenbare uitspraken van mensen, van elke leeftijd. Waarmee ze eigenlijk zeggen: “blijf van mijn probleem af.”
 

Het proberen waard

 
Als straks je kind binnenkomt en zegt: “ik heb een probleem,” of “Pietje/ school is stom!” Of “mam, ik kan niet slapen”. Slik dan eens dat opkomende oplos-antwoord in. Maak een bewuste keuze in je reactie. Als je wilt, schakel dan over en luister. Actief.

Let op: een directe, praktische vraag als: “schat, kun je het vuilnis buiten zetten?” is dus geen goed moment om actief te gaan luisteren. Een duidelijk ‘ja’ of ‘nee’ wordt dan meer gewaardeerd.

Soms kan die ander niet direct aangeven dat ze ergens mee zitten. Vooral kinderen uiten hun probleem op een non-verbale manier: met huilen, schreeuwen slaan/ schoppen, boos kijken, extreem druk worden, niet (willen) slapen, niet eten of juist door stil te worden en zich terug te trekken.
Doen wij als volwassenen trouwens ook. Dan gaan we in onszelf praten of net wat harder met spullen aan de slag. Of we roepen “laat maar”.
 

Actief luisteren, helpt

 
Om contact te maken, de ander te zien en er te zijn.
Door met jou te delen wat er in ze omgaat kan de ander zijn eigen gevoel en behoefte ontdekken.
Begin passief, door de probleemeigenaar jouw volledige aandacht te schenken. Bijvoorbeeld door op de hoogte van je kind te komen,de ander recht aan te kijken, je blik open te houden en al het andere neer te leggen. Lees: je mobiel.

Door te zwijgen wanneer de ander praat.
Door ruimte te geven. Met 5 seconden stilte, nadat de ander is uitgepraat.
Met instemmende reacties of knik bewegingen tijdens het vertellen. Waarmee je aangeeft: “ik volg je. Ik ben er nog.”
En met ‘deuropeners’ die de verteller uitnodigen verder te praten.
 

Wat voor opener?

 
Opmerkingen, die uitnodigen om te praten. Zoals “gaat het, schat? Hoe was je dag? Jemig, ik zie dat je er boos om bent. En toen…?” Enzo.

Je kind kan zo die strak opgeblazen ballon van gevoel, leeg laten lopen. Zonder dat jij wat van het probleem vindt. Dat is heerlijk. En bevrijdend. Het lucht op.

Geef als de ander is uitgesproken, feedback. Puur over wat jij gehoord of begrepen hebt. Dus zonder oordeel, mening of oplosadvies erin. Waarbij je de gevoelens van de ander benoemt die je hoort en ziet. Omdat je wil checken of je zijn gevoel goed begrepen hebt.

Let op, het gevoel. Dus niet het probleem zelf. Dat is en blijft van die ander. Dit betekent dat je de leiding en de richting van het gesprek, constant bij de ander laat. En je de probleemeigenaar de richting van de oplossing laat bepalen.
 

Hoezo?

 
Omdat jij er op dat moment PUUR bent voor die ander. Die zijn gevoelens over zijn eigen probleem wil delen. Het gaat hier dus niet om jou, om dat jij het snapt of om het ongemak dat je ervaart wanneer iemand die jij lief hebt, een probleem heeft.
 

Actief luister-voorwaarden

 
Anders ben je vooral actief, zonder ECHT te horen wat de ander zegt. En dat voel je. Omdat je vaak de verbinding verliest. Zonde, van dat moment dat jij er echt voor een ander kan zijn.

Daarom de voorwaarden op een rij:

  • de ander zendt met signalen of tekens uit een probleem te ervaren
  • het probleem gaat om gevoelens en is niet praktisch
  • de probleemeigenaar moet willen praten
  • je moet de tijd/rust hebben en willen hebben
  • je moet de ander en zijn gevoelens, willen accepteren
  • je moet de ander zijn eigen oplossing willen laten vinden
  • je moet je willen inleven, zonder je te verliezen/ in het gevoel van de ander
  • je moet je kind willen loslaten, als individu en niet zien als deel van jezelf
  • je moet erop willen vertrouwen/in geloven dat die ander zijn gevoelens kan hanteren en oplossingen kan vinden voor zijn problemen.

Normaal ben ik niet zo van het moeten. In dit geval is het een kwestie van maken of breken. Dus ja, je moet…

 

Ok, Ok. Duidelijk

 
Je bent super gemotiveerd en gaat vol enthousiasme aan de slag. “Nou, dat werkt bij mij dus niet”, hoor ik vaak na de eerste pogingen. “Zit ik daar helemaal actief in luisterstand te wezen, krijg ik nog een snauw/grote mond!”
 

Ik luister me gek!

 
Als we met iets nieuws beginnen, slaan we meestal een tikkeltje door. Heel normaal. Hoort bij ons leerproces. Zo kun je onbedoeld gaan overdrijven of juist gaan afzwakken. Zelf punten gaan toevoegen of juist iets cruciaals weglaten. En dat is irritant voor het ballonnetje. Het blokkeert jullie communicatie.

Bedenk maar eens voor jezelf hoe het voelt als iemand zo reageert op jouw uitspraak ” ik vind mijn werk strontvervelend.”

“Oh, NEE. Wat VERSCHRIKKELIJK!”
“Nou, dat zal wel meevallen, schat”
“Je vond die fitness les ook al niks”.
” Nou, jij bent moe. Da’s duidelijk.

Net als op de zaken vooruit lopen, omdat jij al ‘ziet waar dit naar toe gaat’. Of juist door achter te blijven, door op iets irrelevants terug te komen. Vaak willen we het probleem analyseren, omdat we het willen begrijpen. Of we gaan papegaaien, omdat we nog niet precies weten hoe je feedback geeft zonder oordeel en je eigen mening. En ja, dan val je ook in herhaling. Omdat je uit al die deuropeners, alleen die ene hebt onthouden.
 

Het slechte nieuws

 
Mensen en vooral kinderen voelen naadloos aan wanneer jij iets nieuws probeert. Ze gaan dit aftasten en testen. Ze merken dat je het nog niet helemaal onder de knie hebt.

 

Het goede nieuws

 
Dat geeft niks. Want jij hebt niks te verliezen. Alleen te winnen. Namelijk het vertrouwen van de ander, van je eigen kind. Wees gewoon eerlijk en open over je intentie en onzekerheid. Speel in op feedback die jij krijgt. Je hoeft niet gelijk goed te zitten in het horen en zien wat er speelt. Zoeken mag.

Uitspraken als:
“Ik wil graag naar je luisteren.”
“Ik wil er graag voor je zijn.”
“Kan ik iets voor je doen?”
“Wil je een knuffel/ kus?”
Verrichten wonderen in de emotionele reacties van een ander. Helemaal bij je kinderen. Mits oprecht bedoeld en uitgesproken. Ook voor verborgen agenda’s hebben we een ingebouwde radar.

Oh en hang onderstaand lijstje met startzinnen op je koelkast, je spiegel of stop ze in je tas. Ze maken de kans vele malen groter dat je intentie goed overkomt. Wel variëren, dan.

• “Je voelt je…?”
• “Zo te horen…”
• “Je vindt het…?”
• “Het klinkt alsof…”
• “In jouw ogen is…?”
• “Dus je…?”
• “Jouw mening is…”
• “Je bent er echt…(gevoel: boos/verdrietig) over…

Ook door de toevoegingen ‘hè?’ Of ’toch?’ kun je de ruimte aan de ander laten. Zodat zij kunnen aangeven of dat wat jij teruggeeft klopt, of niet.
 

Uit je oplos-patroon stappen

 
Is mogelijk. Voor iedereen. Studies tonen aan dat je, als volwassene, een gewoonte zelfs in 21 dagen kunt doorbreken. Simpelweg door het structureel anders te doen. “Makkie!” noemt mijn dochter dat. Drie weken oefenen, oefenen, oefenen. Dat is behapbaar. Voorwaarde is wel dat je gelooft in die andere manier en je de lat voor jezelf niet te hoog legt. Kleine stappen, groot resultaat.
 
Wil je dit ook in de praktijk leren?
Tijdens trainingen werken we gericht om het actief luisteren onder de knie te krijgen. Je begint passief en bouwt je vaardigheden op. We oefenen op elkaar, in rollenspellen en delen onze ervaringen uit de praktijk. In de coaching leer je het toepassen in je eigen omgeving. Waarbij we reflecteren en evalueren op je ervaringen.
 

Bekijk hier de mogelijkheden
 
Vragen? Mag je altijd stellen. Vrijblijvend, zonder verwachtingen.
linda@metpepergraag.nl
06 1995 1753

Ik ga graag samen aan de slag.

Andere mogelijk interessante artikelen
Hoe vol is jouw beker?
Welke boodschap geven we door?